Sağlık Rehberi
YAŞLANAN ERKEĞİN KABUSU ‘’PROSTAT’’
YAŞLANAN ERKEĞİN KABUSU ‘’PROSTAT’’
Yayınlanma Tarihi: 23 03 2018
Yazar: Op. Dr. Mehmet Hamarat
Aslında prostat bir organdır ve en önemli görevi erkeklerde spermlerin hareketliliğini kolaylaştırarak gebeliğin oluşmasına katkı sağlamaktır. Yani prostat bilinenin aksine doğduğundan itibaren erkekte var olan bir organdır. Ancak ‘’Prostat’’ kelimesi yaşlanan erkekte idrar şikayetlerini ifade etmek için kullanlır ve ‘prostat oldum’ diye söylenir. İşte ‘prostat oldum’ denilen bu durum yaşlanmayla beraber prostat organında meydana gelen büyüme ve değişikliklere bağlı oluşan özellikle idrar yapma alışkanlığının bozulmasıdır.
Prostat nedir?
Prostat erkeklerde idrar kesesinin hemen çıkışı ile dış idrar kanalı arasında bulunan bölümü çepeçevre saran ceviz şeklinde bir salgı bezidir. Ortalama 10-20 gramdır. Prostattan salgılanan sıvı, meninin %30 nu sağlar ve ayrıca enfeksiyonlara karşı koruyucudur.
Prostat 40’lı yaşlardan sonra iyi huylu büyümeye başlar ve 50 yaş civarında idrar şikâyetleri ve diğer bulgular ortaya çıkmaya başlar. Yapılan araştırmalar sonucu 60 yaşındaki erkeklerin yaklaşık %50’sinde iyi huylu prostat büyümesi görülürken, 80 yaşındakilerde bu hastalığın görülme oranı %90’a kadar çıkmaktadır.
Prostat hastalıklarının belirtileri
v İdrara sık çıkma, geceleri idrara kalkma,
v idrar yapma güçlüğü
v İdrar yada menide kanama
v Cinsel işlevlerde, sertleşmede bozulma
v Kemik ağrıları ,halsizlik, yorgunluk
Tanı ve teşhis nasıl konuyor ?
Prostat hastalıkları olarak ifade edilen durumlar ;
- Prostat iltihabı
- Yaşlanmaya bağlı gelişen iyi huylu prostat büyümesi (BPH)
- Prostat kanseri ,
Bu hastalıkları ayırt etmek için bazı muayene ve temel testlerin yapılması gerekmektedir.
Prostat kanser olma olasılığını ortadan kaldırmak için yapılan kan testi yani PSA testidir. Prostat kanserleri bezdeki yerleşim yerleri dolayısıyla bulgu vermeyebilirler. Bu nedenle kanserin erken evrede yakalanabilmesi için 40 yaşından itibaren her erkek yılda bir kez bu testi yaptırmalıdır.
Ayrıca idrar analizi , böbrek fonksiyon kan testleri ve Ultrasonografi yapılması gerekmektedir.
Parmakla Rektal Muayene; Erkeklerin prostat hastalıklarının tanısında hastayı hekime başvurmaktan uzaklaştıran bir testtir. Ancak bu muayene, artık hemen her hastaya rutinde yapılmamaktadır. Öncelikle yapılan testlerde anormal bir durum saptanırsa,yapılan muayenede hekime bezin büyüklüğü ve durumu hakkında genel bir fikir verir.
BPH
Yaşlanan erkekte iyi huylu prostat (BPH) büyümesini prostat kanseriyle karıştırmamak lazım. 0rtalama 50li yaşlarda hormonal dengenin değişmesiyle prostat büyümesi başlar ve idrar kesesinin (mesane) çıkışını kapatarak ; idraryapmada zorlanma, gece idrara kalkma, sık sık idrara çıkma gibi şikayetlere neden olur.
BPH nin tedavisi ilaçlar, minimal invazif yöntemler, kapalı ve açık prostat ameliyatlardır.
Prostat kanseri;
Prostat kanserleri erkeklerde en sık görülen kanserlerdendir. Türkiyede ve dünyada Akciğer kanserinden sonra 2. Sıklıkta görülmektedir. Amerikada erkeklerde kansere bağlı ölümlerde prostat kanseri yine 2. Sıradadır.
Amerikada 2018 yılında tahmini yeni prostat kanseri vakası 164 690 kişi
Amerikada 2018y ılında tahmini yeni prostat kanseri vakasına bağlı ölümler; 29 413 kişi.
Prostat kanserleri eskiden ileryaşlarla görülse de artık 40’lı yaşlardan itibaren görülebilmektedir. Fazla et,yağlı beslenme ve ailesel yatkınlık bugün için en önemli risk faktörüdür. Erken evrelerde belirti vermediği için şikâyetlere yol açmaz.
Prostat kanseri tanısı nasıl konur?
Tarama anlamında önemli olan Prostat Spesifik Antijen’dir (PSA).
Bu madde hem teşhiste hem de tedavinin seyri hakkında fikir verir
Bu nedenle yaşı 40 geçmiş her erkeğin yılda bir kez bu testi şikayeti olsun yada olmasın mutlaka yaptırması gerekmektedir.
PSA yüksekliği veya anormal muayene bulguları ile prostat kanserinden şüphelenildiği zaman iğne ile prostattan doku parçaları alınıp patolojide incelenilir. Uygun tedavinin yapılabilmesi için tümörün yayılım durumu, hastanın beklenen yaşam süresi ve eşlik eden hastalıkları çok önemlidir. Kanserin prostat dışına yayılmış olması ve diğer organlara yayılımı tedavinin planlanmasında son derece önemlidir.
Cerrahi, erken dönem prostat kanserinin en yaygın ve en başarılı tedavisidir. Kapalı ve açık cerrahi yöntemler mevcut olup her bir cerrahi yöntem hastaya göre tercih edilmelidir. İleri evre hastalıkta kemoterapi ve radyoterapi ile hastalık kontrolaltına alınmaya çalışılır.
Op. Dr. Mehmet HAMARAT
Üroloji Uzmanı
