Sağlık Rehberi
Tuz Tüketimini Kontrol Altında Tutun
Tuz Tüketimini Kontrol Altında Tutun
Yayınlanma Tarihi: 24 05 2024
Yazar: Uzm. Dyt. Büşra Yerlikaya
Bir kişinin günlük olarak kullandığı tuz miktarı 5 gramı (1
tepeleme çay kaşığı veya 1 silme tatlı kaşığı) geçmemeli ve iyotlu tuz
kullanılmalıdır. Besinlerin doğal bileşiminde sodyum bulunması nedeniyle
hazırlama ve pişirme sırasında mümkünse tuz eklenmemelidir. Masada yemeklere
tuz ilavesi yapılmamalı ve masadan tuzluk kaldırılmalıdır. Besin sanayiinde
kullanılan ve genellikle ambalajlı besinlerin içerik etiketinde yazan mono
sodyum glutamat, sodyum nitrat, sodyum bikarbonat, sodyum sitrat, sodyum askorbat
vb. tüm sodyumlu bileşiklerin tüketimine dikkat edilmelidir. Çünkü bunlar
besinin tuz/sodyum içeriğini artırmaktadır. Hazır soslar (soya sosu, ketçap
sos, barbekü sos, tartar sos, salsa sos, hardal, makarna sosu vb.),
atıştırmalık ürünler (cips, tahıl bazlı bar, meyve bazlı bar, patlamış mısır
vb.), tuzlanmış kuruyemişler (fındık, fıstık, ceviz, badem, leblebi, kavurga,
kabak ve ayçiçeği çekirdeği, her türlü çekirdek içi vb.), turşu ve salamura
(siyah ve yeşil zeytin, sebze turşuları), balık konserveleri, tuzlanmış,
tütsülenmiş ve/veya salamura edilmiş et ve balık ürünleri ile aromalı/
aromasız, doğal/doğal olmayan mineralli içecekler yüksek miktarda tuz
içermeleri nedeniyle az tüketilmelidir.
Geleneksel olarak evlerde hazırlanan turşu, salça, tarhana,
kurut, yaprak salamurası vb. yiyeceklerin tuz içeriği fazladır. Bu nedenle daha
az tüketilmeli ve hazırlarken yüksek miktarda tuz kullanımından kaçınılmalıdır.
Salamura ürünlerin tuz içeriğinin azaltılması için suda yıkama ve bekletme gibi
işlemler uygulanabilir. Satın alınan işlenmiş ürünlerin etiket bilgisi mutlaka
okunmalı, tuzsuz veya tuzu azaltılmış ürünler tercih edilmelidir.
Tuz;
- Vücutta sıvı dengesini sağlar,
- Kan basıncını düzenler,
- Asit-baz dengesini sağlar,
- Sinir-kas sisteminde uyarıların iletilmesinde önemli görevleri bulunur.
- Ancak önerilen miktardan fazla tüketildiğinde sağlığı olumsuz etkilemekte ve birçok sağlık problemine neden olmaktadır.
TUZ TÜKETİMİ
Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Bakanlığı tarafından “az ama
iyotlu tuz” önerilmektedir. Günlük tüketimi önerilen tuz miktarı, besinlerden
aldığımız dahil, 5 gramdan fazla olmamalıdır. 5 gram tuz 1 tepeleme çay kaşığı
veya 1 silme tatlı kaşığı demektir. Bu miktar günlük tüketilen besinlerle
alınmakta olup ilave tuz kullanılmamalıdır. Endüstride ve evde gıda
hazırlığında kullanılan tuz iyotlu olmalıdır.
Yeni doğan bebekler ilk 6 ay sadece anne sütü ile
beslenmelidir. 6. aydan sonra 2 yaşına kadar tamamlayıcı beslenme ile birlikte
emzirme sürdürülmeli, bu dönem süresince ilave tuz kullanılmamalıdır. Erken
çocukluk çağı, okul çağı ve adölesan dönemi süresince de aşırı tuz tüketiminden
kaçınılması gerekmektedir. Tuzlu atıştırmalıklar ve hazır gıdalarla (fast food
vb.) daha fazla karşı karşıya kalınan bu süreçte çocuk beslenme
alışkanlıklarının düzenlenmesi, az tuz tadına alışılması açısından önem
taşımaktadır. Yaş ilerledikçe tuz duyarlılığı artmakta ve alınan tuzun kan
basıncının yükselmesine daha büyük etkisi olmaktadır. Bu nedenle yüksek kan
basıncı olmasa bile, 65 yaş üstü bireylerin tuz tüketimlerini azaltmaları
özellikle önemlidir.
AŞIRI TUZ TÜKETİMİNİN SAĞLIK AÇISINDAN OLUMSUZ ETKİLERİ
NELERDİR?
- Hipertansiyona neden olur.
- Kalp damar hastalıkları riskini artırır.
- İnme riskini artırır.
- Özellikle sol kalp büyümesi ile doğrudan ilişkilidir.
- Günlük önerilen miktardan fazla tuz tüketimi ve yüksek
tansiyon, idrarla birlikte kalsiyum atımını artırdığı için kemik erimesi ve
böbrek taşı riskini de artırmaktadır.
- Tuz tüketiminin azaltılması yüksek kan basıncı, inme, kalp damar hastalıkları ve böbrek hastalıkları riskini en aza indirmek için etkili ve en kolay yol olarak gösterilmektedir.
